DZIAŁANIA W TERENIE
Działania w terenie były niezwykle ważną częścią naszych projektowych aktywności, które po okresie pandemicznych ograniczeń narzucających sposób ich prowadzenia w formule online, pozwoliły na zintegrowanie grupy uczestników w wiosennych okolicznościach wieniawskiej przyrody.
Nareszcie mogliśmy ruszyć w teren i spojrzeć na znajomą okolicę w nieco inny sposób. Wspólnie zastanawialiśmy się, co możemy zrobić, aby małymi krokami czy działaniami na niedużą skalę zmieniać wspólną przestrzeń. A nasze poszukiwania zwróciły się w stronę dbałości o okoliczne naturalne zasoby i poszukiwanie optymalnych rozwiązań dla dzielenia przestrzeni ze światem przyrody.
Ważnym zagadnieniem stało się więc uporządkowanie lokalnego krajobrazu, ochrona bioróżnorodności, a przez to stworzenie miejsc przyjaznych dla ludzi i natury. Aby jednak przejść od pomysłów do działania należało podjąć współpracę z lokalnym samorządem (działania w przestrzeni publicznej: budowa domku dla owadów, mural, ścieżka edukacyjna w parku, vlepy ceramiczne), który niezwykle pozytywnie przyjął nasze propozycje i wsparł podjęte działania w plenerze. Tym samym nasze dobrosąsiedzkie akcje stały się widzialne dla wszystkich mieszkańców gminy.
DOMEK DLA OWADÓW I KWIETNA ŁĄKA
Dzięki złagodzeniu pandemicznych obostrzeń i słonecznej majowej pogodzie uczestnicy naszego projektu mogli spotkać się w plenerze podczas pierwszych „dobrosąsiedzkich” zajęć terenowych. Tego dnia w okolicy Szkoły Podstawowej w Wieniawie miał powstać domek dla owadów w formie mini architektury przypominającej swoim kształtem gigantyczny plaster miodu oraz miała zostać zasiana mieszanka kwietnych, miododajnych roślin i ziół. Rozległą łąka otaczająca szkołę to doskonałe miejsce, w którym owady będą mogły spokojnie zamieszkiwać i korzystać z otaczających zasobów. Miejsce wymagało wcześniejszego przygotowania – przekopania i zagrabienia, które wykonał dla nas miejscowych Urząd Gminy.
Projekt domku powstał w trakcie warsztatów nowych mediów, podczas których dowiedzieli się więcej o projektowaniu owadziej architektury i stworzyli własne plany. Wykonanie samej konstrukcji domku powierzyliśmy profesjonaliście, czyli stolarzowi, a sami skupiliśmy się na tym, co miało go wypełnić. Każdy z uczestników przyniósł więc trochę naturalnych materiałów dostępnych w najbliższej okolicy – gałęzi, kory, słomy czy trzciny, natomiast instruktorzy przygotowali nawiercone pieńki, listewki oraz cegły dziurawki. Przez kilka godzin młodzież wypełniała poszczególne komórki domku, układając zgromadzone materiały w taki sposób, aby powstała ciekawa forma, która będzie nie tylko służyła owadom, ale także uatrakcyjni swoim wyglądem okolicę. Całość dopełniła kwietna łąka, wysiana z nasion roślin kwitnących i ziół, które miały za zadanie przyciągnąć mieszkańców owadziego domku i stworzyć niezwykle przyjazne dla nich miejsce.
Budowa domku dla owadów i sianie łąki, to rodzaj drogowskazu, jak mogą wyglądać wspólne ekologiczno-obywatelskie działania, które małymi krokami zmieniają najbliższe otoczenie, a także w pewnym stopniu samych mieszkańców. To również przykład, jak owocna i budująca może być współpraca z lokalnymi instytucjami, w tym przypadku z naszymi Partnerami Projektowymi – z Urzędem Gminy w Wieniawie, który udostępnił i przygotował teren pod nasze aktywności oraz Publiczną Szkołą Podstawową im. Jana Kochanowskiego, gdzie uczą się uczestnicy naszych warsztatów. Mamy nadzieję, że „dobrosąsiedzkie” działania były doskonałą inspiracją nie tylko dla młodzieży, ale także dla reszty mieszkańców Wieniawy i okolic, u których inicjatywa zbudziła naprawdę duże zainteresowanie. Wiemy, że wielu z nich wybrało się na wiosenny spacer w okolice szkoły, zobaczyć efekt naszych działań.
PRZYRODNICZE ZNAKI INFORMACYJNE
Zazwyczaj znamy swoich sąsiadów zza ściany, czy miedzy. A jak to bywa w przypadku sąsiadujących z nami zwierząt? W Wieniawie dotychczas nie było miejsc, w których przypominano o współdzieleniu lasu czy łąki z innymi gatunkami. Naszym kolejnym działaniem w terenie stało się więc oznakowanie miejsc, w Wieniawie i okolicy, gdzie występują dzikie gatunki zwierząt. W ten sposób chcieliśmy zwrócić uwagę na międzygatunkowe porozumienie, które również możemy nazwać „dobrym sąsiedztwem”. Użyliśmy do tego 12 przyrodniczych znaków informacyjnych, które utworzyły ścieżkę edukacyjną prowadzącą do naszego domku dla owadów i świeżo zasianej łąki kwietnej; tam też postawiliśmy 2 kolejne tablice związane z tym miejscem.
Wspomniane tablice opracowali uczestnicy projektu w trakcie warsztatów ekologiczno-artystycznych (treści) oraz warsztatów nowych mediów (kształt), wykorzystując zdobyte w trakcie zajęć informacje oraz praktyczne umiejętności. Działania przygotowawcze i projektowanie pod okiem artysty miało znaczący wpływ na ich estetykę i ostateczny wygląd. Wyszliśmy bowiem z założenia, że każda ekologiczna i społeczna akcja w przestrzeni publicznej powinna wyróżniać się zarówno pod względem merytorycznym, jak i estetycznym.
Znaki zostały umieszczone w miejscach, w których występują lub mogłyby pojawiać się opisane na nich gatunki zwierząt. Na tablicach użyliśmy hasła: „Tu mieszka: dzięcioł, sarna, jeż, zaskroniec, żaba, bocian, dzik, bóbr lub łoś…” i przedstawiliśmy ciekawe informacje na ich temat. Jesteśmy przekonani, że taki sposób informowania o naszych najbliższych sąsiadach i o przestrzeni, którą z nimi współdzielimy, jest niezwykle potrzebny, aby uświadomić, jak szkodliwe może być dla nich nieodpowiedzialne zachowanie ludzi: śmiecenie, dokarmianie niewłaściwym pożywieniem czy niszczenie naturalnych siedlisk.
MURAL I VLEPY „DOBREGO SĄSIEDZTWA”
Ważnymi kwestiami w naszym projekcie była jego widoczność w przestrzeni publicznej oraz ścisła i owocna współpraca z lokalnym samorządem. Dlatego wielokrotnie podczas naszych zajęć rozmawialiśmy o tym, co możemy zrobić, aby nasze działania były „widzialne” w całej Wieniawie i zyskały uznanie jej mieszkańców. Inspiracji dostarczyły nam historie artywistów. Mówiliśmy o street arcie i różnych jego przejawach (murale, vlepy, rzeźby) i doszliśmy do wniosku, że dzieła w otwartej przestrzeni mają dużą moc oddziaływania. Tak zapadła decyzja o muralu. W różnych miejscach gminy umieściliśmy także ceramiczne vlepy z odbitkami roślin – kolejny rodzaj street artowych praktyk. Przypominają one przechodniom o wydarzeniach projektowych i idei dobrego sąsiedztwa.
Warsztaty tworzenia muralu zostały przeprowadzone w formie działań terenowych. Urząd Gminy Wieniawa – nasz Partner Projektowy – udostępnił i przygotował dla nas fragment ściany przy ul. Szkolnej oraz zabezpieczył stanowisko pracy od strony jezdni, tak aby wszyscy podczas zajęć byli bezpieczni. Ekomural Dobrego sąsiedztwa stworzyła dwójka głównych instruktorów – Małgorzata Karkosz i Piotr Piasta wraz z uczestnikami projektu. W nocy przed rozpoczęciem warsztatów, przy użyciu rzutnika i węgla drzewnego, powstał szkic na przygotowanej wcześniej ścianie. Motywem przewodnim stała się przyroda będąca „dobrym sąsiadem” każdego mieszkańca Wieniawy. Mural nawiązuje do tematów, które podejmowaliśmy z miejscową młodzieżą przez ostatnich pięć miesięcy i których ślady można spotkać lokalnie – domek dla owadów, łąka kwietna czy znaki przyrodnicze. Logo Dobrego sąsiedztwa, które zajmuje centralną część muralu, zaprojektowała dla nas Małgorzata Jagielska, autorka całej oprawy graficznej materiałów projektowych.
